Vodolija i njeno doba jedna su od glavnih astroloških, pa i ne tako astroloških, debata. Počev od hipi pokreta 60-ih godina prošlog vijeka i čuvene “Age of Aquarius” teme, pitamo se kada će ovo “zlatno doba” doći, da li je već tu, šta će ga obilježiti itd. Po nekima, glavne simboličke crte su već prisutne, pa iako ima obećavajućih aspekata u vidu oslobođenja duha i slično, takođe možemo zabilježiti i neke negativne trendove. To se posebno odnosi na činjenicu da su 20. vijek obilježila najveća stradanja u istoriji ljudskog roda (60 miliona u Drugom svjetskom ratu, i još 40 miliona za vrijeme Mao Ce Tunga), atomska bomba i najrazornija oružja ikad, ali isto tako i rapidni naučni i tehnološki napredak, čovjek je prvi put kročio u Svemir, pa su zaključci o tom novom dobu u najmanju ruku ambivalentni. Od posebnog je značaja paradigma koja će biti dominantna u ovom dobu, jer od nje zavisi kako će dalja naučna dostignuća biti upošljena, što će u mnogome opredijeliti i glavne tokove. U toj potrazi, riješili smo da idemo tragom simboličkih prikaza, počev od mitoloških, religijskih, ezoteričnih i naravno astroloških, kao ipak najrelevantnijih s obzirom da svi tokovi ljudske istorije imaju svoj korijen i ishodište u njima.
Kako najdublja simbolička značenja o određenoj temi možemo dobiti iz relevatne mitološke građe, to ćemo se najprije pozabaviti mitom koji se vezuje za sazvežđe Vodolije. Ovo je tako jer su upravo u mit utkane sve simboličke niti koje tvore kasnije osnovne odlike onog što predstavljaju, pa bio to čovjek, narod, država ili pak cijelo jedno doba. To proizilazi iz svojevrsne dijalektičke veze Mitosa i Etosa, u kom Etos (najprostije rečeno – etika) zapravo uprisutnjuje osnovnu simboliku mita na nivo primenjivih, i još važnije usvojenih na nivou kolektivne svijesti, društvenih pravila, iz kog proizilaze sve konkretnija načela i pravila koja tvore tako realnost. Možda najbliže ovaj koncept možemo posmatrati u relaciji Mita o Kosovu i srpskog naroda, čija je kompletna etika i vjera zidana na tom Mitu. Isto tako, mit o Vodoliji nam sigurno nudi dovoljno simbolizma da rastumačimo njegov budući etos i tako doznamo ključne aspekte nastupajućeg doba.
Vodolija se zasniva na mitu o Ganimedu. Ganimed je poznat kao klasična mitološka figura iz herojskog doba stare Grčke. Mit se prvo spominje kod Homera koji Ganimeda predstavlja kao jednog od trojice sinova Troja, legendarnog osnivača Troje. Zbog izuzetne ljepote, Ganimeda otimaju bogovi da bi bio peharnik Zevsu i uživao život besmrtnika. Kao što je uobičajeno kod grčkih mitova, razvili su se različiti oblici priče – nekolicina heroja se navode kao očevi Ganimeda, otmicu vrše bogovi ili pak sam Zevs, ili neko po njegovim naređenjima. Kada je otmičar Zevs, on se pojavljuje ili kao smrtnik, ili uzima oblik orla, ili naređuje orlu da zgrabi dječaka dok vodi svoja stada na planinu Idu. Svi su se bogovi radovali njegovom dolasku osim Here koja ga je prezirala. Hera se, naime, žalila da je time nanijeta uvreda i njoj i njenoj kćeri Hebi, koja je do tada usluživala bogove vinom; međutim, uspjelo joj je samo da naljuti Zevsa, koji je na to postavio Ganimedov lik među zvijezde kao Vodoliju. Neki mitografi tvrde da je to bio razlog zašto je u Trojanskom ratu Hera bila protiv Trojanaca. Ganimedov otac je tugovao za svojim sinom. Sažalivši se, Zevs je poslao Hermesa s dva konja koji su bili toliko brzi da su i po vodi mogli trčati. Hermes je uvjerio Troja da mu je sin besmrtan i da je vinotoča bogovima te da se ne brine. Interesantno je posmatrati i taj aspekt zaljubljenosti Zevsa u Ganimeda koji se u antičkim izvorima često navodi. Još u ranom periodu bog i dječak su smatrani arhetipskim ljubavnicima. Sofokle (peti vijek p.n.e.) piše o Ganimedu koji ”razbuktava Zevsovu moć svojim bedrima”. Ovaj par je takođe služio u svrhu opravdavanja homoerotske tradicije. Otuda Teognis iz šestog vijeka p.n.e. govori o Zevsu i Ganimedu kao primjeru radosti ljubavi sa dječakom i završava jednu kratku poemu riječima: ”I tako, Simonide, ne budi iznenađen što sam poklekao pred ljubavlju za divnim dječakom”. Mit je bio inspirativan za pjesništvo i srećemo ga kod Ibikusa u šestom vijeku, te kod Pindara i Euripida u petom vijeku p.n.e. Kada je Ksenofon (četvrti vijek) prikazivao Sokrata kako osuđuje kopulaciju između muškaraca, smatrao je da je neophodno ukloniti svu privlačnost mita o Ganimedu tumačeći Ganimedovo ime (Ganimed je u grč. složenica od prid. ganos – sjajan i medea – muške genitalije ali i razboritost, lukavost. – prim. prired.) kao da se odnosi na nekog ko je ”primamljivog rasuđivanja” a ne ”primamljivog tijela” (odn. genitalija), što bi bilo relevantnije tumačenje. Kao što vidimo, Mit o Ganimedu tumačen je na različite načine. Platon je smatrao da su mit izmislili Krićani, da bi opravdali ljubavne odnose sa dječacima ili mladićima. Ksenofon je taj mit objašnjavao kao moralnu alegoriju koja oznaćava superirnost duha u poređenju sa tijelom (već pomenuta etimološka osnova), što bi dokazivalo da intelektualna, a ne fizička preimućstva stiču naklonost bogova i osiguravaju besmrtnost. Renesansa tumaći ovaj mit u povezanosti sa neoplatonističkim učenjem o furor divinus. Landino u svom komentaru na Danteov Purgatorio, izričito povlači granicu između neoplatoničarske i hrišćanske interpretacije. Platon kaže da njegova otmica predstavlja »otcjepljenje od tijela i pošto zaboravlja materijalne stvari, potpuno se usresređuje na kontempliranje nebeskih tajni«.Ovu neoplatoničarsku interpretaciju prihvatili su skoro svi humanisti/Alcati-Emblema IV/. U tom pogledu, meni je posebno zanimljiv simbol orla, pošto je Orao jedan od oblika sazvežđa Škorpije, iako najređi. Kako je Škorpija znak okultne inicijacije, orao u letu – kralj ptica – predstavlja najviši i najduhovniji tip škorpije, u kom ona transcendira otrovnog zemaljskog insekta. Na ovu referencu ćemo se vratiti kasnije kad budemo govorili o astrološkom simbolizmu i tumačenjima istog.
Sazvežđe Vodolija, koje se poistovjećuje sa Ganimedom, predstavljalo je najprije egipatskog boga koji je vladao nad izvorom Nila, i iz kondira sipao vodu a ne vino (Pindar: Fragmenat 110). Tačnije, u pitanju je Oziris, simbolički bog Nila. Nil bi plavio u periodu kasnog jula i povezan je sa Lavom, tokom punog mjeseca u Vodoliji. Tim činom je simbolisana Ozirisova nadmoć nad zemljom, koji potom biva ubijen i rastrgnut, da bi naposletku ponovo uskrsao. Vodolija predstavlja stoga vitalnu silu koja obnavlja i oplođuje sve stvari.
Šta je to zapravo precesija ekvinocija, i koji su to principi na kojima ona počiva? Sunce svake godine potpuno obiđe oko zodijaka i vraća se u tačku iz koje je krenulo – proljećna ravnodnevica – i svake godine mu malo nedostaje da u predviđenom roku napravi kompletan krug na nebu. Kao rezultat toga, ono u zodijačkom krugu prelazi ekvator malo iza mjesta na kojem je bilo prošlo prethodne godine. Svaki zodijački znak sastoji se od trideset stepeni i, kako sunce gubi jedan stepen na svakih 72 godine, ono se vraća kroz cijelo jedno sazvežđe (ili znak) za približno 2160 godina (što i predstavlja jedno doba), a kroz cijeli zodijak za 25920 godina. To retrogradno kretanje se naziva precesija ekvinocija. To znači da u toku od oko 25920 godina, što čini jednu Veliku Solarnu ili Platonsku Godinu, svaki od dvanaest znakova zauzima poziciju na proljećnom ekvinociju gotovo 2160 godina, a onda mjesto prepušta prethodnom znaku.
Kod drevnih naroda sunce je uvijek simbolizovalo oblik i prirodu sazvežđa kroz koje je prolazilo na proljećni ekvinocij. Za posljednjih gotovo 2000 godina sunce je na proljećni ekvinocij ekvator prešlo u sazvežđe Pisces (dvije Ribe). Kroz sazvežđe Aries (Ovan) prošlo je 2160 godina ranije. Prije toga, proljećni ekvinocij je bio u znaku Taurus (Bik). Tokom tih doba, ili era (aeona), religijsko obožavanje poprima oblik odgovarajućeg nebeskog znaka – onoga za koji se kaže da sunce preuzima kao svoju ličnost, na isti način na koji duh preuzima tijelo. U tom periodu je u drevnom Egiptu, Apis (bik) bio posvećen bogu Sunca, obožavanom kroz životinjski ekvivalent nebeskog znaka koji je, u vrijeme svog prelaska u sjevernu hemisferu, bio ispunjen njegovim prisustvom. To je značenje drevne izreke da je nebeski Bik “razbio jaje godine svojim rogovima”. Tada je dakle sunce preuzelo tijelo Apisa, a Bik je postao posvećen Ozirisu. U Starom Zavjetu nailazimo na referencu na smjenu doba, kada Mojsije po povratku sa Sinajske gore zatiče svoje sledbenike kako slave Zlatno tele, koje potom uništava bacajući ga u vatru (koja i označava pročišćenje i preporod), da bi potom u Postanju 22:13 naišli na sledeće : ” I Avram podigavši oči svoje pogleda; i gle, ovan iza njega zapleo se u česti rogovima; i otišavši Avram uze ovna i spali ga na žrtvu mesto sina svog.” Tokom Doba Ovna, Jagnje je smatrano svetim i sveštenici su nazivani pastiri. Ovce i koze su žrtvovane na oltarima, a žrtveni jarac je određen da nosi grijehe Izraela. Za vrijeme Riba, ona je bila simbol božanstvenosti, a Bog Sunca nahranio je mnoštvo sa dvije male ribe. Ne samo da je Isus često nazivan Ribar Ljudi, već, kao što piše Džon P. Landi: “Riječ Riba je skraćenica za čitav sljedeći naziv, Isus Hristos, Sin Božji, Spasitelj i Krst, ili kao što to kaže sv. Avgustin: “Ako spojite početna slova pet grčkih riječi Ιησούς Χριστός Θεού Υιός Σωτήρ, dobićete ΙΧΘΥΣ, što znači Riba, riječ kroz koju se Hristos mistički shvata, jer on je bio u stanju da živi u ponoru ove smrtnosti, kao u dubini vode, odnosno, bez grijeha”. Aquarius se naziva znak Vodolije, ili čovjek sa vrčem vode na ramenu koji se pominje u Novom zavjetu (Jevanđelje po Luki 22:10; Jevanđelje po Marku 14:13), kada apostoli treba da pripreme Tajnu Večeru, pa ih Isus upućuje da slijede čovjeka koji nosi krčag vode. Simbolizovana je i kao “Lice Čovjeka” u Knjizi Otkrovenja, kao jedan od fiksnih znaka Zodijaka. Sa neke mistične tačke gledišta, ovo se može posmatrati i kao smjernica, jer apostoli su tradicionalno povezivani i sa 12 znakova, tzv. Kuća sunca, to se i ulazak u kuću u koju ih vodi čovjek sa krčagom vode, može posmatrati i kao referenca na ulazak u doba Vodolije, pogotovo ako se mitos o Hristu uzme kao simbolični prikaz cijelog doba Riba, odnosno hrišćanstva. Ponekad je prikazan kao anđeoski lik, navodno androgin, koji ili lije vodu iz urne ili nosi posudu na svom ramenu. Među orijentalnim narodima koristi se samo posuda za vodu. Prema svemu rečenom, Sunce će i sada uzeti oblik zodijačkog znaka u kom se nalazi, tj. Vodolije, koja je ljudski znak, pa otuda i naglasak na humanizam a doba će usvojiti simboliku ovog sazvežđa, kako u religijskim obožavanjima tako i u etici.
Ezoterična filosofija je sljedeća čije uvide vrijedi razmotriti u ovom pogledu. Ovo iz razloga što su upravo različite Škole Misterija znale pravilno uvidjeti i uposliti te simboličke mitološke prikaze, nerijetko čak i same stvarajući pojedine mitove. Stoga bismo na ovom mjestu htjeli da se pozabavimo jednim ezoteričnim aspektom vremena koji se tiče Doba, ili Aeona, kao i njihovog smjenjivanja.
U zadnjih par vijekova, otkad je Okultizam na Zapadu doživio renesansu i neke ideje počele otvorenije da se propagiraju — mnoge mistične i ezoterične tradicije su povremeno proglašavale nastupanje nekog Novog Doba, imenujući ga i opisujući drugačije, u odnosu jedna na drugu. Neki masonski autori su najavljivali Doba Vodolije, na osnovu astro-teološkog nasljeđa; Teozofi su govorili o dobima sedam ljudskih rasa, oslanjajući se na hinduističku tradiciju o sedam doba, proglašavajući da trenutno živimo u dobu pete Arijevske rase; Pomenuta hinduistička tradicija govori da živimo u dobu Kali-Juge; Red Devet Uglova, iako ima malo drugačiji koncept od teozoskog prepoznaje takođe sedam doba u razvoju ljudske vrste, ali proglašava ovo trenutno doba – Dobom Krvave Majke; Crowley i telemiti vjeruju da se mi nalazimo u Dobu Horusa – djeteta, nakon prethodnih doba Ozirisa-oca i Isis – majke; Anton Szandor LaVey i njemu slični proglašavaju Doba Satane, itd. Na prvi pogled, proučavajući sva ova učenja o dobima, ovih različitih tradicija, neko bi možda pomislio da tu mora postojati kontradiktornost i da sva ta doba nisu međusobno kompitabilna u potpunosti. Ne treba posebno napominjati da se svi sljedbenici gore nabrojanih tradicija isključivo slijepo drže naslijeđenih dogmi uglavnom poričući one ostale. Mi stvari vidimo malo drugačije. Mi ne vidimo kontradiktornost niti istinski sukob među svima njima, već smatramo da svi oni govore samo o različitim aspektima jednog istog vremena i nastupajućeg Novog Doba. Na primjer, već se osjeća nadolazak onoga što treba da predstavlja “Doba Vodolije” – rapidan i izuzetan duhovni i tehnološki napredak, kao i naglo raskidanje sa tradicijom, vrijednostima i religijama nastalim u “dobu Ribe”; Sva ova dostignuća su dominantno iznijeli predstavnici Arijevske Rase, ako se opomenemo teozofske klasifikacije; Licemjerje, nepravda i bezumlje takođe vladaju, s druge strane, kako je to i opisano u hinduističkim predstavama Kali-Juge, zajedno sa pojavom devocijskih i samilosnih religijskih formi, otklonjenih od tradicionalnog i ograničavajućeg ritualizma, kako na istoku tako i na zapadu; Evidentan je i porast dominacije ženskog principa i ženskog uticaja u društvu, ali ne onog majčinskog i brižnog ženskog principa iz pećinskog doba, već upravo onakvog kakvim ga Red Devet Uglova predstavlja kroz arhetip Krvave Majke, a koji se manifestuje kao sudija i dželat dosadašnjeg patrijahalnog sistema. ; Opet, i Crowley je u pravu kada govori o dobu Djeteta-Horusa, u kojem će, kako je sam opisao, biti evidentna sveopšta zbunjenost, inkoherentnost, porast sloboda, biseksualnosti, homoseksualnosti i nastupanje najbezumnijih i najkrvavijih ratnih sukoba; Naravno, i LaVey je precizno proklamovao doba Satane, budući da je Satanizam kao takav sve više prihvaćen kao sasvim legitimna religija, da je Satana javno obožavan i da su sve one stvari koje su nekada bile “grijeh” i “đavolja posla” sve više prihvaćene kao standard i nešto normalno. Dakle, ezoterično, mi sve ove predstave Novog Doba vidimo samo kao različite aspekte tog i takvog Doba, koji nadopunjavaju jedan drugog.
U drugom dijelu ove potrage, potražićemo odgovore u čisto astrološkom simbolizmu koji će nam dati dodatne uvide o aspektima ovog nastupajućeg novog doba.